POD – przyimek

Zwykły to okoliczności splot,

że mi w umysł wpadło „POD”

W/g WIKISŁOWNIKA:  przyimek POD

(1.1) …wskazujący położenie kogoś lub czegoś poniżej omawianego wyrażenia

(1.2) …wskazujący ruch kogoś lub czegoś w kierunku dołu omawianego wyrażenia

(1.3) …wskazujący położenie kogoś lub czegoś przed lub w okolicy omawianego wyrażenia

(1.4) …wskazujący ruch kogoś lub czegoś w kierunku do lub w jego okolicę omawianego wyrażenia

(1.5) …wskazujący ruch lub położenie kogoś lub czegoś w kierunku przeciwnym do omawianego wyrażenia

(1.6) …wskazujący nieodległy czas względem omawianego wyrażenia, będący kresem czegoś

(1.7) …wskazujący podległość względem kogoś lub czegoś

Trochę to trudne w odbiorze dla przeciętnego człowieka jakim jestem, chociaż mogę się domyślać, że ……wskazujący położenie kogoś lub czegoś poniżej omawianego wyrażenia…to np: 1.1 Jacek siedzi po stołem, ale…Jacek wbiegł pod daszek – to 1.2

Używamy języka  nie zastanawiając  się  specjalnie nad tymi zależnościami, znaczeniami czy sposobem w jaki formułowało się dane słowo. Czasem jednak coś nas krótkotrwale co prawda, ale zaciekawi.

Tak, jak mnie PRZEDROSTEK POD, który w/g słownika PWN jest określany, miedzy innymi jako:  

5. «przedrostek przymiotników i rzeczowników mających za podstawę słowotwórczą wyrażenie złożone z przyimka pod i z rzeczownika, np. podbiegunowy, podziemny, podbródek, podwieczorek»

 Czy was też czasem ciekawi źródło z którego „wybiło” dane słowo? Jego budowa, pochodzenie (etymologia), a czasem nawet „długość życia” – tak, tak, bo kto dziś na przykład, używa słowa  PRZETAK albo FRASUNEK?

ZOSTAJEMY przy POD:  

PODBIAŁ – jeden POD drugim + łodyżka

Właśnie znalazłam takie pierwsze  w starej jeszcze, suchej trawie na łące POD lasem. Podbiał ma  właściwości  działające leczniczo głównie na drogi oddechowe.  Chyba znacie syropy z podbiałem? Są od wielu lat, ciągle w użyciu. Skąd ten PODBIAŁ, czy ma białe pod spodem? Nie mam pojęcia.

   

PODPŁOMYK    i  

                                                  Płomyk

Które słowo z tych dwóch było pierwsze?

A  PODJADEK, turkuć zresztą?  Chyba jasne, skąd to POD w jego nazwie?

Turkuć Podjadek nie jest przystojny, wręcz przeciwnie

i choć są tacy, co sądzą  głupio i naiwnie,

że jaki charakter, taka uroda,

w tym przypadku potwierdzam:  PEŁNA ZGODA!

To owad- paskudek i nie ma w nim żadnych  zagadek,

wszyscy wiedzą, że pożera pół ogrodu na obiadek.

PODGRZYBEK – podsuszony oczywiście, bo niby jaki ma być w wiosną? I w tym przypadku powstanie nazwy jest chyba oczywiste? Czy dlatego został podgrzybkiem, bo grzybem może być tylko borowik ?  Mylę się? Ciekawe.

PODPIS –   to to, co najczęściej umieszczany POD PISMEM.

W ramach umysłowych ćwiczeń (dla seniorów) i jakże aktualnego, a możliwego treningu postcovidowego ( dla ozdrowieńców) spróbujcie sobie, tak na „chłopski rozum” „rozebrać” np. PODatek, PODnieść,  PODpowiedź,  PODjazd. Uważajcie, bo np. w PODróżach – nie chodzi o coś, co jest pod różami, ale o coś, co chodzi  PO drogach, prawda? Nie wszystko tak łatwo da się „rozebrać.” Spróbujcie wymyślić skąd i jak powstały takie słowa jak KOBIETA, albo KOŚCIÓŁ. Tu już trzeba sięgnąć do źródeł bardziej naukowych. Wlazłam tam i sprawdziłam.

Co mi przyszło do głowy, żeby wypisywać takie rzeczy?

No, właśnie, ale chyba każdemu z was się zdarzają jakieś takie, ni stąd, ni zowąd  rozmyślania? Możecie, w ramach dodatkowych ćwiczeń, ułożyć z wyrazu: IDIOSYNKRAZJA jak najwięcej nowych, no, wiecie np: Azja, raj, dziki, kran, syn, okrasa, szykana, akord, znajda, dysza itd. Liczą się i nazwy własne i imiona , czasowniki i przymiotniki, czyli wszystko, co jest używane w języku. Przypomniała mi o tej zabawie pewna znajoma z Łodzi – Grażyna. W tym może brać udział cała rodzina.  Nie powiem wam ile sama ułożyłam, ale jestem ciekawa waszych wyników.